เมื่อใกล้พ้นโทษ เรือนจำทุกแห่งจะต้องเตรียมการดังนี้
- เตรียมข้อมูลผู้ต้องขังพ้นโทษ พร้อมรูปถ่ายของผู้ต้องขัง ส่งไปยังกองทะเบียนประวัติอาชญากร สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- เตรียมอบรมก่อนปลดปล่อย ซึ่งจะมีทั้ง การอบรมด้านศีลธรรม การฝึกวิชาชีพ การศึกษา ในเรือนจำบางแห่ง อาจย้ายผู้ต้องขังมาอยู่รวมกันในแดนเดียวกันเพื่อสะดวกในการอบรม
- ให้คำแนะนำแก่ผู้ต้องขัง ในการปฏิบัติตัวเมื่อกลับไปอยู่ในสังคมภายนอก โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่ยังอยู่ในระหว่างการคุมประพฤติ ซึ่งผู้ต้องขังจะต้องปฏิบัติตามระเบียบอย่างเคร่งครัด หากทำผิดเงื่อนไขการคุมประพฤติ ก็อาจถูกส่งตัวกลับไปในเรือนจำได้อีก
- ประสานงานแจ้งให้ญาติทราบเพื่อมารับตัววันพ้นโทษ
ส่วนตัวผู้ต้องขังเองนั้น สิ่งที่ควรทำก็คือ
- ดูแลสุขภาพของตนเองให้ดี ผู้ต้องขังส่วนใหญ่มีสุขภาพจิตดีขึ้นเมื่อใกล้พ้นโทษ แต่บางคนอาจเครียดและกังวลเพราะไม่รู้ว่าพ้นโทษแล้วจะไปอยู่ที่ไหน ทำมาหาเลี้ยงชีพอย่างไร
ในเรือนจำผู้ที่พอจะให้คำปรึกษาได้ ก็คือ นักสังคมสงเคราะห์ อนุศาสนาจารย์ นักจิตวิทยา เจ้าหน้าที่พยาบาล
- ผู้ต้องขังใกล้พ้นโทษที่มีปัญหาด้านสุขภาพ โดยเฉพาะผู้ที่เคยได้รับการบำบัดรักษาโรคจาก เรือนจำ เช่น วัณโรคปอด เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ฯลฯจำเป็นต้องเตรียมขอประวัติการรักษาพยาบาล เพื่อนำไปใช้ในการรักษาต่อเนื่องที่โรงพยาบาลภายนอก
